Биласизми?

ПАРКЕНТ – Тошкент вилояти Паркент туманидаги шаҳар (1984 йилдан), туман маркази. Яқин темир йўл станцияси ва вилоят маркази (Тошкент шаҳри)дан 47 км. Аҳолиси 49,1 минг кишидан зиёд (2009). Шаҳар аҳолиси ва хўжаликлари Паркентсой ва Паркент каналидан сув олади. Паркентда 38 ишлаб чиқариш корхонаси, хусусан, Паркент ғишт заводи, Паркент шароби ОАЖ, қўшма корхона, 22 кичик корхона, фирмалар, нон заводи, деҳқон ва …

БЎКА – археология ёдгорлиги. Қорасув каналининг ўнг соҳилида, ҳозирги Бўка шаҳрининг шимолий чеккасида жойлашган. Майдони 6 гектар, баландлиги 20 м келадиган тепалик кўринишида сақланган (қадимда шаҳар 10 гектардан ортиқ ҳудудни эгаллаган). Қадимий арк (ҳисор), вайронага айланган шаҳристоннинг бир қисмидан иборат. Ёдгорликда қазишмалар ўтказилмаган, лекин дастлабки тўпланган археологик материалга кўра унда ҳаёт милоднинг дастлабки асрларида вужудга келган. Илк ўрта асрларда бу …

РЕГИСТОН – Ўрта Шарқ мамлакатлари шаҳарларидаги марказий майдон. Кўпинча арк ёки ҳоким саройи ёнида барпо этилган. Турли йиғинлар ўтказилгани учун маъмурий-сиёсий аҳамиятга эга бўлган. Дастлаб, меъморий ечими содда бўлган; кўпчилик томонидан топталадиган бу жойга ёзда тупроғи ўйнаб кетиши, ёғин-сочин вақтида ботқоққа айланишидан сақлаш мақсадида қум-тошлар ётқизилган. Шу хусусияти билан бошқа очиқ жойлардан фарқланган. Кейинчалик Регистон атрофига маҳобатли жамоат бинолари (жоме …

«Тараққий» – жадидлар газетаси. 1906 йил 14(27) июндан Тошкентда чоп этилган. Ношири ва муҳаррири – Исмоил Обидий. «Тараққий» том маънодаги илк миллий нашр ҳисобланади. Унинг саҳифаларида чор Россиясининг Туркистонда олиб бораётган мустамлакачилик сиёсатини дадиллик билан фош қилишга бағишланган мақолалар, хабарлар ва маълумотлар босилган. «Тараққий»да босилган фельетон ва бошқа материалларда танқидий йўналиш, фош қилиш руҳи кучли бўлганлиги учун у ўша даврнинг …

Бу саволга барча бирдек “Василий Лаврентевич Вяткин” деб жавоб беради. Тўғри, ушбу олим академик В.Бартольд ёрдамида археологик қазишмалар учун ажратилган маблағ билан 1908-1911 йилларда расадхона ўрнида дастлабки қидирув ишларини олиб борган ва иншоот қолдиқларини аниқлаган. Бироқ унгача бўлган воқеалар тафсилотларини биламизми? Аслида, расадхона ўрни қандай аниқланган? Расадхона ўрнининг топилишида “Самария” китобининг муаллифи – Абу Тоҳир Хўжанинг авлодидан бўлган, Шайбонийхон мадрасаси …

В изучении истории узбекской государственности тамги, гербы, печати, тавра, клейма и другие знаки и метки имеют большое историческое значение. Тамги и похожие на тамги другие знаки, являющиеся знаками принадлежности к какому-либо роду или племени, благодаря своим особенностям, входят в число важных исторических источников. Интерес к тамгам, которые широко распространены в тюркском мире, не иссякает вот уже два столетия. Несмотря на …

Туркистонликлар изи: 1453 йили Истанбулни забт этишда қатнашган Бухоролик етти амир – Саййид Абдулғафур, Сайид Абдураҳмон, Саййид Абдураҳим, Саййид Жафар, Саййид Ҳамза, Саййид Укайл ва Саййид Абдулазизлар кўмилган қабристон

1920 йил 26-30 апрель кунллари Хивада Бутунхоразм вакилларининг биринчи қурултойи бўлиб, ушбу қурултой якунида Хоразм Халқ Шўролар Жумҳурияти тузилганлиги эълон қилинади. Жумҳуриятнинг қабул қилинган биринчи конституциясида давлатнинг энг муҳим ишларини ҳал қилиш олий ҳокимят органи бўлган Умумхоразм халқ вакиллари қурултойига тегишли деб белгилайди. Ижроия органи сифатида 15 аъзодан иборат Халқ Нозирлари кенгаши ҳам тасдиқланади. Хоразм Жумҳурияти маъмурий жиҳатдан 22 та …

1918 йил 20 апрель – 1 май кунлари Тошкентда Туркистон ўлкаси Советларининг V съезди бўлиб ўтади. Унда “пролетар демократияси”га тегишли тамойиллари бўйича танлаб олинган 251 депутат (шундан 120 таси туб миллат вакиллари) иштирок этади. 1918 йил 30 апрель съезд томонидан («марказ» кўрсатмаси асосида) “Россия Совет Федерацияси Туркистон Совет Автоном Республикаси” ҳақида Низомни қабул қилинган. Шунингдек ушбу съездда Туркистон АССРнинг қонун …

1926 йил 26 февраль – 5 март кунлари Озарбайжон ССР пойтахти Боку шаҳрида Биринчи Бутуниттифоқ туркологик съезди ўтказилган. СССР ХКС қарори билан Съездга тайёргарлик комиссияси тузилиб, таркибда Самед Оғамали ўғли (раҳбар), М.Павлович, Мирза Жабиев, В.Бартольд, А.Самойлович, Ж.Қўрқмасов, Г.Бройдо, Н.Тўрақулов, А.Зифельд, А.Фитрат, Б.Чобанзода, Н.Ашмарин, А.Одобаш, А.Бойтурсун, Х.Юсуфзодалар бўлган. Съездда маҳаллий, совет ва хорижий олимлар иштирок этган. Съездда В.Бартольд, И.Бороздин, Б.Чобанзода, М.Кўпрулу, …

Тўрт томонидан Навоий, Фурқат, Самарқанд Дарвоза ва Қоратош шоҳкўчалари билан ўралган маҳалла ҳали ҳам ўзида Тошкентнинг жозибаси ва эртакона муҳитини сақлаб қолган. Унинг ҳудудини ҳар томондан замонавий иншоотлар ўраб олган: Чорсу тарафдан – БУМ ва унинг орқасидаги 7 қаватли уйлар, Қоратош томонидан – “Медиапарк”, Халқлар дўстлиги майдони томонидан – Президентнинг Халқ қабулхонаси (собиқ Ўзбекистон КП МК ҳузуридаги Партия тарихи институти), …

Биз ҳаммамиз ўлик тиллар ҳақида эшитганмиз: лотин, усмонийлар, манжур ва аравак. Тарихдан ҳикоялар сўзловчи китоблар саҳифаларида улар ҳақида кўп нарса ўқиш мумкин. Ҳозир ўлик, деб ҳисобланувчи тиллар бир вақтлар фақат олимлар томонидан қўлланилмаган, балки кимнингдир она тили бўлган ёки бошқалар томонидан иккинчи тил сифатида ўрганилган. Ўлик тиллар ва шеваларнинг аксарияти сиёсий (усмоний ва манжур), ижтимоий ўзгариш (гал ва мессина юнончаси) …

Бухоро амирлиги тарихини ёритишда бугунги кунда сақланаётган Қушбеги архиви материаллари тарихчилар учун муҳим тарихий материаллардир. Бухоро амирлиги қушбеги архивининг ҳозирги ҳолатигача бўлган шаклланиш жараёнлари ҳам узоқ даврни босиб ўтган бўлиб, буни қуйидаги жиҳатларда кўриб ўтамиз. Вилоятлардан амирнинг Аркига ҳафталик маълумотлар чопарлар орқали етказиб турилган. Бундай ҳужжатлар асосан бир хил шаклда тузилган. Юқоридаги ўнг бурчагига «Ҳазрат Ҳаққ субҳонаҳу ва таъоло», чап …

Термиздаги биринчи банк биноси Ушбу тарихий иншоот 1902 йилда Бухоро амири Абдулаҳадхон (1886-1910) буйруғи билан Абдувосибой Х,алимбой ўғли маблағлари ҳисобига қурилган. Ушбу иморатнинг тарихий аҳамияти шундаки, у Бухоро амирлигининг шарқий бекликлари, шу жумладан, ҳозирги Сурхондарё вилояти ва Тожикистон Республикаси ҳудудидаги дастлабки банк биноси бўлган. Бу банкнинг Туркистондаги бошқа банклардан фарқи шундаки, унинг ташкил топишида рус капитали умуман иштирок этмаган. Бинобарин, …

ТОШКЕНТ ШЕВАСИ – ўзбек адабий тилига асос бўлган етакчи шевалардан бири, ўзбек тилининг қарлуқ-чигил лаҳжасига киради. Унда қипчоқ лаҳжаси элементлари ҳам учрайди: йур-жур, айрим-ажрим (семантик дифференциация мавжуд), йўналиш-жўналиш, айрилмоқ-ажралмоқ. Тошкент шеваси сингармоник эмас, масалан, тегиз ва тақиз, ўтқаз, кирғиз ва ҳ.к.; Тошкент шевасида адабий тилдаги каби 6 унли, сингармоник-қишлоқ шеваларида – 9 унли. Сингармоник бўлмаган шевалар ва адабий тилда индифферент …