Teg arxivlari: Туркистон

После того, как во второй половине XIX в. Туркестанский край стал частью Российской империи и было образовано Туркестанское генерал-губернаторство, главной целью правительства стала реализация политики, направленной на подчинение экономики региона интересам экономики империи. Известно, что в конце XIX — начале XX вв. в России стремительно развивалась текстильная промышленность, и растущий спрос на сырье, к тому же риск остановки экспорта хлопка из …

Tub yerli xalqlar davlatchiligi tarixida 1917 yil 28 noyabrdan boshlab “Turkiston Muxtoriyati” deb atalgan1 hukumatning tashkil topishi muhim voqea bo‘ldi. 1917 yil 26-28 noyabrda Qo‘qon shahrida Butunturkiston o‘lka musulmonlarining favqulodda IV qurultoyi tugagach, 1 dekabrda Turkiston Muxtoriyatining Muvaqqat hukumati aʼzolari (8 kishi) imzolagan maxsus Murojatnoma eʼlon qilindi. Ushbu murojatnomada Turkistondagi barcha aholi: irqi, millati, dini, jinsi, yoshi va siyosiy eʼtiqodlaridan …

1917 yil 27 fevralda Petrograda boshlangan inqilob Turkiston o‘lkasiga ham o‘z ta’sirini o‘tkaza boshladi. Natijada, Turkistonda ham ishchi va soldat deputatlari sovetlari tuzila boshladi. 1917 yilda o‘lka muxtoriyati masalasi Turkiston ijtimoiy-siyosiy hayotida asosiy masala bo‘lib qoldi. Turkistonga muxtoriyat maqomini berish g‘oyasi nafaqat milliy ziyolilar o‘rtasida, hatto din peshvolari va oddiy halq ommasi orasida ham ommalashga edi. Ijtimoiy tafovutlarga qaramay, butun …

Toshkent Sho‘rolari hukumati 1918 yil yanvarning ikkinchi yarmidan e’tiboran Turkiston muxtoriyatini tugatish maqsadida ochiqdan-ochiq amaliy harakatlarni boshlab yubordi. Uni o‘sha yili 19-26 yanvarda bo‘lib o‘tgan Turkiston o‘lkasi Sho‘rolarining IV qurultoyi qabul qilgan qarorlar yaqqol ko‘rsatdi. Qurultoyda so‘zga chiqqan Toshkent sho‘rosi raisi bolshevik I.O.Tobolin bunday degan edi: «Biz nafaqat Rossiya xaqida, balki mehnatkashlar haqida qayg‘uryapmiz, agar xalq hohish irodasi bu o‘lkaning …

Turkiston o‘lkasi ishchi, askar va dehqonlar sho‘rosi III qurultoyining ulug‘ davlatchilik va shovinistik ruxda qabul qilgan qarori albatta mahalliy tub yerli axolining talab extiyojlari va qiziqishlariga mutlaqo javob bermas edi. Shu bois Turkiston o‘lkasidagi «Sho‘roi Islomiya» «Sho‘roi ulamo» va boshqa shuning singari demokratik tashkilotlar milliy masalani xal qilish bo‘yicha Sho‘rolar hukumati, shaxsan bolshovoylar doxiysi V.I.Leninning o‘zi e’lon qilgan «Rossiya xalqlari …

19-asr o‘rtalarida Rossiya chor hukumati o‘zbek xonliklarini bosib olish maqsadida Turkiston o‘lkasi tomon harbiy yurish boshladi. Bu vaqt­da Toshkent hokimligi Qo‘qon xonligi tarkibida edi. Rus qo‘shinlari Toshkent hokimligiga qarashli Oqmasjid (1853), Pishpak, To‘qmoq, Yangiqo‘rg‘on (1860–61), Avliyoota, Turkiston va Chimkent (1864) shaharlarini qattiq janglardan keyin bosib oldi. Shundan keyin dushman qo‘shinlari uchun Toshkent tomon yurishga yo‘l ochildi. Bu davrda Toshkent yirik …

Quyida 1918-1923 yillarda amalda bo‘lgan Turkiston pul birligidan namunalar keltirilgan:

Turkistonda hokimiyatning faqat ishchilar va yevropalik millat vakillari qo‘lida bo‘lib qolishi o‘lkadagi barcha demokratik kuchlarning hukumatga bo‘lgan ishonchsizligini kuchaytirib yubordi. Bunga qarshi Markazdagi bolsheviklar hukumati chekka o‘lkalar, shu jumladan Turkistonda ham “sovetcha asosdagi avtonomiya” o‘rnatishga qattiq kirishdi. Bu vazifani amalga oshirish uchun Moskvadan ko‘plab partiya va sovet xodimlari Turkistonga jo‘natildi. Jumladan, P.A. Kobozev O‘rta Osiyoning favqulodda komissari qilib yuborildi. 1918 …

1917 yil oktyabr-noyabr oylarida Toshkent va Qo‘qonda yuz bergan voqyealar Turkistonda ijtimoiy-ciyosiy harakatlarning kuchayishiga sabab bo‘ldi. Qo‘qon shahrida 1917 yil 26-28 noyabr kunlari Turkiston  o‘lka musulmonlarining favqulodda IV qurultoyi bo‘lib o‘tdi. Demokratik musulmon ziyolilar talabi bilan Turkiston aholisining yevropalik qismi vakillari ham qurultoyda teng huquqli bo‘lib ishtirok etdilar. Qurultoyning 27 noyabr kuni qabul qilingan qarorida shunday deyiladi: “Turkistonda yashab turgan …

TURKISTON XALQ UNIVERSITETI – Markaziy Osiyoda rus oliy ta’limiga asos bo‘lgan ilk o‘quv maskani. Turkiston XKSning 1918 yil 16 martdagi qarori bilan shu yil 21 aprelda Toshkentning Yangi shahar qismidagi Ozodlik uyi (hozirgi O‘zbekiston Respublikasi bolalar kutubxonasi)da ochilgan. Universitetning tashkil topishida «Oliy ta’lim tarafdorlari jamiyati» (1918 yil fevral)ga uyushgan A.V.Popov (1918 yil aprel – dekabrda universitet rektori), G.N.Cherdansev (1918 yil …

Majid Qodiriy (Qodirov) (Abdul-Majid Qodiriy), haqiqiy ismi Abdul-Majidxon Qori Abdul Qodirxon Qori o‘g‘li (2 oktyabr 1886 Qori yog‘di mahallasi, Toshkent – 5 oktyabr, 1938, Yunusobod, Toshkent) – olim, o‘zbek adibi, o‘zbek tilidagi birinchi adabiyot, tarix va matematika darsliklari muallifi, jamoat arbobi va publitsist, Turkistonda jadidchilik harakati asoschilaridan biri. Biografik ma’lumot Majid Qodiriy (Qodirov) Toshkent shahrining Shayxontohur dahasidagi Qori yog‘di mahallasida, …

Ulug‘ tangrimiz — Ollohga cheksiz shukrlar bo‘lsinkim, yaqin bir yarim asr davomida ozodlikning hayotbaxsh sharbatiga chanqoq Turkiston ahlining ko‘pchiligiga hurriyat nasib bo‘ldi. Buning sharofatidan shonli tariximizni soxtalikning o‘laksa qobiqlaridan tozalay boshladik, ma’naviyatimizni yaxshi niyatlar-la taftish qilmoqdamiz, ulug‘larimiz merosidan chin insoniy qadriyatlarni ularga amal qilish uchun izlamoqdamiz. Bu sa’y-harakatlardan olinajak natijalar ma’naviy kamolotni xoh ongli, xoh ongsiz ravishda moddiy rivojlanishdan oliyroq …

В данной статье проанализированы проблемы периодической печати, поднимавшиеся в 1922–1924 гг. на страницах газеты «Туркестан». Автором, на основе первоисточников, раскрыт ряд проблем периодической печати 1922–1924 гг. Ключевые слова: периодическая печать, газета, статья, сообщение, заметка, Туркестан, Узбекистан, журналистика. Сто лет прошло с момента появления периодической печати на территории Республики Узбекистан. В течение этого периода периодическая печать прошла своеобразный путь развития: публицистические …

«TURKISTON VILOYATINING GAZETI» – Turkistonda 1870 yilda rus istilochilari tomonidan nashr etilgan mahalliy tildagi ilk bosma gazeta. Turkiston general-gubernatorligining nashri. «Turkestanskiye vedomosti» gazetasining o‘zbekcha varianti. Dastlab shu gazetaga ilova tariqasida chiqarilgan. 1883 yildan mustaqil gazeta «Turkiston viloyati gazeti» birmuncha vaqt (1872 yil iyulidan 1873 yilning fevraliga qadar) Peterburgda nashr etilgan

Eski xaritalar turkumidan. 1875 yilda chizilgan, Xiva, Buxoro va Qo‘qon xonliklari hamda Turkistonning bir qismi tasvirlangan xarita