Bilasizmi?

PARKENT – Toshkent viloyati Parkent tumanidagi shahar (1984 yildan), tuman markazi. Yaqin temir yo‘l stansiyasi va viloyat markazi (Toshkent shahri)dan 47 km. Aholisi 49,1 ming kishidan ziyod (2009). Shahar aholisi va xo‘jaliklari Parkentsoy va Parkent kanalidan suv oladi. Parkentda 38 ishlab chiqarish korxonasi, xususan, Parkent g‘isht zavodi, Parkent sharobi OAJ, qo‘shma korxona, 22 kichik korxona, firmalar, non zavodi, dehqon va …

BO‘KA – arxeologiya yodgorligi. Qorasuv kanalining o‘ng sohilida, hozirgi Bo‘ka shahrining shimoliy chekkasida joylashgan. Maydoni 6 gektar, balandligi 20 m keladigan tepalik ko‘rinishida saqlangan (qadimda shahar 10 gektardan ortiq hududni egallagan). Qadimiy ark (hisor), vayronaga aylangan shahristonning bir qismidan iborat. Yodgorlikda qazishmalar o‘tkazilmagan, lekin dastlabki to‘plangan arxeologik materialga ko‘ra unda hayot milodning dastlabki asrlarida vujudga kelgan. Ilk o‘rta asrlarda bu …

REGISTON – O‘rta Sharq mamlakatlari shaharlaridagi markaziy maydon. Ko‘pincha ark yoki hokim saroyi yonida barpo etilgan. Turli yig‘inlar o‘tkazilgani uchun maʼmuriy-siyosiy ahamiyatga ega bo‘lgan. Dastlab, meʼmoriy yechimi sodda bo‘lgan; ko‘pchilik tomonidan toptaladigan bu joyga yozda tuprog‘i o‘ynab ketishi, yog‘in-sochin vaqtida botqoqqa aylanishidan saqlash maqsadida qum-toshlar yotqizilgan. Shu xususiyati bilan boshqa ochiq joylardan farqlangan. Keyinchalik Registon atrofiga mahobatli jamoat binolari (jome …

“Taraqqiy” – jadidlar gazetasi. 1906 yil 14(27) iyundan Toshkentda chop etilgan. Noshiri va muharriri – Ismoil Obidiy. “Taraqqiy” tom maʼnodagi ilk milliy nashr hisoblanadi. Uning sahifalarida chor Rossiyasining Turkistonda olib borayotgan mustamlakachilik siyosatini dadillik bilan fosh qilishga bag‘ishlangan maqolalar, xabarlar va maʼlumotlar bosilgan. “Taraqqiy”da bosilgan felyeton va boshqa materiallarda tanqidiy yo‘nalish, fosh qilish ruhi kuchli bo‘lganligi uchun u o‘sha davrning …

Bu savolga barcha birdek “Vasiliy Lavrentevich Vyatkin” deb javob beradi. To‘g‘ri, ushbu olim akademik V.Bartold yordamida arxeologik qazishmalar uchun ajratilgan mablag‘ bilan 1908-1911 yillarda rasadxona o‘rnida dastlabki qidiruv ishlarini olib borgan va inshoot qoldiqlarini aniqlagan. Biroq ungacha bo‘lgan voqealar tafsilotlarini bilamizmi? Aslida, rasadxona o‘rni qanday aniqlangan? Rasadxona o‘rnining topilishida “Samariya” kitobining muallifi – Abu Tohir Xo‘janing avlodidan bo‘lgan, Shayboniyxon madrasasi …

В изучении истории узбекской государственности тамги, гербы, печати, тавра, клейма и другие знаки и метки имеют большое историческое значение. Тамги и похожие на тамги другие знаки, являющиеся знаками принадлежности к какому-либо роду или племени, благодаря своим особенностям, входят в число важных исторических источников. Интерес к тамгам, которые широко распространены в тюркском мире, не иссякает вот уже два столетия. Несмотря на …

Turkistonliklar izi: 1453 yili Istanbulni zabt etishda qatnashgan Buxorolik yetti amir – Sayyid Abdulg‘afur, Sayid Abdurahmon, Sayyid Abdurahim, Sayyid Jafar, Sayyid Hamza, Sayyid Ukayl va Sayyid Abdulazizlar ko‘milgan qabriston

1920 yil 26-30 aprel kunllari Xivada Butunxorazm vakillarining birinchi qurultoyi bo‘lib, ushbu qurultoy yakunida Xorazm Xalq Sho‘rolar Jumhuriyati tuzilganligi eʼlon qilinadi. Jumhuriyatning qabul qilingan birinchi konstitutsiyasida davlatning eng muhim ishlarini hal qilish oliy hokimyat organi bo‘lgan Umumxorazm xalq vakillari qurultoyiga tegishli deb belgilaydi. Ijroiya organi sifatida 15 aʼzodan iborat Xalq Nozirlari kengashi ham tasdiqlanadi. Xorazm Jumhuriyati maʼmuriy jihatdan 22 ta …

1918 yil 20 aprel – 1 may kunlari Toshkentda Turkiston o‘lkasi Sovetlarining V syezdi bo‘lib o‘tadi. Unda “proletar demokratiyasi”ga tegishli tamoyillari bo‘yicha tanlab olingan 251 deputat (shundan 120 tasi tub millat vakillari) ishtirok etadi. 1918 yil 30 aprel syezd tomonidan (“markaz” ko‘rsatmasi asosida) “Rossiya Sovet Federatsiyasi Turkiston Sovet Avtonom Respublikasi” haqida Nizomni qabul qilingan. Shuningdek ushbu syezdda Turkiston ASSRning qonun …

1926 yil 26 fevral – 5 mart kunlari Ozarbayjon SSR poytaxti Boku shahrida Birinchi Butunittifoq turkologik syezdi o‘tkazilgan.  SSSR XKS qarori bilan Syezdga tayyorgarlik komissiyasi tuzilib, tarkibda Samed Og‘amali o‘g‘li (rahbar), M.Pavlovich, Mirza Jabiyev, V.Bartold, A.Samoylovich, J.Qo‘rqmasov, G.Broydo, N.To‘raqulov, A.Zifeld, A.Fitrat, B.Chobanzoda, N.Ashmarin, A.Odobash, A.Boytursun, X.Yusufzodalar bo‘lgan. Syezdda mahalliy, sovet va xorijiy olimlar ishtirok etgan. Syezdda V.Bartold, I.Borozdin, B.Chobanzoda, …

To‘rt tomonidan Navoiy, Furqat, Samarqand Darvoza va Qoratosh shohko‘chalari bilan o‘ralgan mahalla hali ham o‘zida Toshkentning jozibasi va ertakona muhitini saqlab qolgan. Uning hududini har tomondan zamonaviy inshootlar o‘rab olgan: Chorsu tarafdan – BUM va uning orqasidagi 7 qavatli uylar, Qoratosh tomonidan – “Mediapark”, Xalqlar do‘stligi maydoni tomonidan – Prezidentning Xalq qabulxonasi (sobiq O‘zbekiston KP MK huzuridagi Partiya tarixi instituti), …

Biz hammamiz o‘lik tillar haqida eshitganmiz: lotin, usmoniylar, manjur va aravak. Tarixdan hikoyalar so‘zlovchi kitoblar sahifalarida ular haqida ko‘p narsa o‘qish mumkin. Hozir o‘lik, deb hisoblanuvchi tillar bir vaqtlar faqat olimlar tomonidan qo‘llanilmagan, balki kimningdir ona tili bo‘lgan yoki boshqalar tomonidan ikkinchi til sifatida o‘rganilgan. Said Azimbayev Nikolay Ostroumovning 1896 yilgi «Sarti: Etnograficheskiye materiali» kitobiga kirgan sartlardan biridir O‘lik tillar …

Buxoro amirligi tarixini yoritishda bugungi kunda saqlanayotgan Qushbegi arxivi materiallari tarixchilar uchun muhim tarixiy materiallardir. Buxoro amirligi qushbegi arxivining hozirgi holatigacha bo‘lgan shakllanish jarayonlari ham uzoq davrni bosib o‘tgan bo‘lib, buni quyidagi jihatlarda ko‘rib o‘tamiz. Viloyatlardan amirning Arkiga haftalik maʼlumotlar choparlar orqali yetkazib turilgan. Bunday hujjatlar asosan bir xil shaklda tuzilgan. Yuqoridagi o‘ng burchagiga «Hazrat Haqq subhonahu va taʼolo», chap …

Termizdagi birinchi bank binosi Ushbu tarixiy inshoot 1902 yilda Buxoro amiri Abdulahadxon (1886-1910) buyrug‘i bilan Abduvosiboy Halimboy o‘g‘li mablag‘lari hisobiga qurilgan. Ushbu imoratning tarixiy ahamiyati shundaki, u Buxoro amirligining sharqiy bekliklari, shu jumladan, hozirgi Surxondaryo viloyati va Tojikiston Respublikasi hududidagi dastlabki bank binosi bo‘lgan. Bu bankning Turkistondagi boshqa banklardan farqi shundaki, uning tashkil topishida rus kapitali umuman ishtirok etmagan. Binobarin, …

TOSHKENT ShEVASI – o‘zbek adabiy tiliga asos bo‘lgan yetakchi shevalardan biri, o‘zbek tilining qarluq-chigil lahjasiga kiradi. Unda qipchoq lahjasi elementlari ham uchraydi: yur-jur, ayrim-ajrim (semantik differensiatsiya mavjud), yo‘nalish-jo‘nalish, ayrilmoq-ajralmoq. Toshkent shevasi singarmonik emas, masalan, tegiz va taqiz, o‘tqaz, kirg‘iz va h.k.; Toshkent shevasida adabiy tildagi kabi 6 unli, singarmonik-qishloq shevalarida – 9 unli. Singarmonik bo‘lmagan shevalar va adabiy tilda indifferent …